De voorgeschiedenis (1982 - 1998)

Plateau des Bateke

Het ontwikkelingsproject waarbinnen Henny Weima werkzaam was werd gefinancierd door een Duitse Ontwikkelingsstichting. Doel van dit projekt was om mensen uit de hoofdstad Kinshasa een kans te geven zich te vestigen op het platteland en daar een nieuw bestaan op te bouwen. Dit platteland was de Plateau de Bateke, een hoogvlakte twee uur rijden van de hoofdstad Kinshasa. Het projektgebied waarbinnen zich een en ander afspeelde is een gebied van plm. 26.000 ha (zo groot als de Noordoostpolder) Een  dunbevolkt gebied waar zo veel mogelijk geprobeerd werd om de oorspronkelijke bevolking (vnl. de Bateke stam ) en de nieuwkomers met elkaar te integreren. Een achtergebleven gebied ook door de geisoleerde ligging, aan alle kanten ingeklemd door de verschillende zijarmen van de Congorivier. Acht nieuwe dorpen ontstonden, bevolkt door 230 families, tezamen zo’n 1500 personen.LandbouwprojectIn een stageperiode bekwaamden de boeren in spé zich o.a. in het kweken van nieuwe soorten groenten, het aanplanten van fruitbomen, het aanleggen van wegen en het maken van stenen. Na ongeveer een jaar trokken de boeren naar hun plaats van bestemming: een van de acht nieuwe dorpen in het projektgebied. Voor elke boer werden een aantal velden voorbereid om cassave te verbouwen en er werden groentetuinen aangelegd. Verkoop en transport van de opbrengsten hiervan werden centraal geregeld. In de dorpen begon men ook met het houden van pluimvee en er werden visvijvers aangelegd. Koeien en schapen hield men gemeenschappelijk. En de ossentrek werd uitgeprobeerd. Langzamerhand werd er ook begonnen met het aanleggen van een watervoorziening in elk dorp. Cultureel levenAl in de eerste weken, dat Henny op de Plateau des Bateke verbleef deelde zij haar krijtjes en papier met de kinderen van het dorp en werd er in haar kleine huisje in Mbankana enthousiast getekend. Heel snel kwamen er toen ook al een paar volwassenen, die om tekenmateriaal vroegen om ook aan de gang te gaan. Later werd het tekenen een vast onderdeel binnen het projektgebeuren, alles werd door een groep boeren in tekeningen vastgelegd. Er was in het algemeen sprake van een bloeiend cultureel- en sociaal leven. Scholen, bibliotheken, alphabetisatiegroepen, orkesten, theatergroepen ..........alles was volop en springlevend aanwezig.

meer informatie over het project

Back to top

De collectie

Zondagsschilders

Het werk van de zondagsschilders en kinderen van de Plateau Bateke maken het leeuwenaandeel uit van de collectie. De tekeningen werden door Henny Weima gebundeld en van tekst voorzien in het boek ‘Une vie nouvelle au Zaire’.

meer informatie over "Une vie nouvelle au Zaire"

In de loop der jaren hebben vier zondagsschilders zich steeds verder ontwikkeld. Zij kozen meer en meer een eigen techniek en eigen thema’s.

Kabongo, de naieve tekenaar pur sang, bleef met gouache verf werken en koos allerlei politieke
thema’s, zijn getekende verhalen spelen zich zowel af in de hoofdstad Kinshasa als op dorpsniveau.
Mata-Paku dook in het leven en de tradities van de Bateke bevolking, nadat hij zich als boer op hun grondgebied  gesetteld had. Zijn favoriete techniek werd: een combinnatie van kleurpotlood, inkt en waterverf.
Kinsala werkte uiteindelijk het prettigst met aquarelverf. Hij schilderde allerlei dorpse en stadse tafrelen, vooral in oorlogstijd,  inclusief soldaten, een oproer e.d.
Mamba  is de meest decoratieve schilder van het groepje. Zijn figuren zijn opgezet in grote vlakken, alles heel kleurig, zoals op schoolplaten. Zijn thema’s zijn de dagelijkse tafrelen op het platteland.

Pastels van Henny Weima
Henny Weima heeft zelf veel ‘en plein air’ getekend tijdens haar langdurig verblijf op de Plateau des Bateke. Met een vlot en expressief handschrift tekent zij het felgroene landschap en de grillige bomen,  kenmerkend voor het samvannelandschap. Ook deze tekeningen maken deel uit van de collectie.

Kunstacademie Kinshasa
Henny Weima werkte in de periode tussen 1982 en 1998 ook met docenten van de Kunstacademie in Kinshasa. In haar collectie bevindt zich o.a. werk van de aquarelisten Tshiboko en Mutan.

School Alhadeff
De collectie Congolese kunst en kinderkunst van Henny Weima bestaat voornamelijk uit tekeningen, aquarellen en gouaches.  De olieverfwerken uit haar collectie zijn van schilders uit de school Alhadeff ( o.a. Thango, Zigoma en Mazamba). Deze school ontstond in de 50er jaren in Zaire onder invloed van de Belgische zakenman Maurice Alhadeff. Net zoals Henny Weima deed tussen 1982 en 1998 begeleidde ook hij een groep autodidacten. Hij zorgde voor materiaal en bracht de schilders in aanraking met Westerse kunstvormen.
Van Mazamba, de enige overlevende nog van deze groep schilders, kocht zij in Kinshasa een tiental werken. In 1992 was er in het Groninger Museum de tentoonstelling Africa Now. Een belangrijk gedeelte van die tentoonstelling werd ingenomen door het werk van de Aladeff kunstenaar Thango.

Kinderkunst
Een kleurig en expressief gedeelte van deze site is gevuld met de Congolese kindertekeningen.Zij werden gemaakt door leerlingen van de basisscholen en de middelbare school, die Henny Weima opzette in de jaren, dat zij op de Plateau des Bateke als ontwikkelingswerker actief was. Eerst twee basisscholen in twee projectdorpen, vervolgens verschillende dependences, o.a in een paar ver afgelegen Batekedorpjes waar tot voorheen nooit scholen waren. Dat hield wat het tekenen betreft in, dat er kinderen waren, die voor het eerst in hun leven tekenmateriaal tot hun beschikking hadden. Ook waren er kinderen, die eigenlijk al veel te oud voor de eerste klas waren. Henny Weima,  beeldend kunstenaar met ervaring in lesgeven, begeleidde deze kinderen en deze combinatie leverde de prachtigste werkstukken op. 

Back to top

Tentoonstellingen

Tentoonstellingstournee

Van 1986 to 1989 stelde Henny Weima een tentoonstelling samen van haar Zairese (nu: Congolese) collectie. Dit werk van zondagschilders, docenten van de kunstacademie in Kinshasa, school Aladeff, eigen werk (HW) en Zairese kinderen maakte een reis maakte langs verschillende volkenkundige musea. Musea zoals het Afrika Museum in Berg en Dal, het Wereldmuseum in Rotterdam en het Gerardus van der Leeuw Museum in Groningen. Ook in Hamburg en Keulen, in de foyer van die Deutsche Welle, was de tentoonstelling te zien. De reis eindigde in 1988 in Tervuren, het  koloniale marmeren paleis in Brussel, gebouwd in de tijd, dat Congo nog een Belgische kolonie was. In Kinshasa zelf waren er verschillende exposities, in het Goethe instituut, le Musée National en in het Centre Culturel Français.

meer informatie over tentoonstellingstournee

Recentere tentoonstellingen

Na 1989 organiseerde Henny Weima verschillende kleine exposities van het Congolese werk, in Wereldwinkels, scholen en centra voor ontwikkelingssamenwerking.
Recent, in april 2005, maakte zij twee tentoonstellingen in Amsterdam, in Galerie Libbe Venema (Watergraafsmeer) en de gemeentelijke expositieruimte OUTLINE (Amsterdam-Oost). Februari 2008 richtte zij in de Mozes en Aäronkerk in amsterdam een tentoonstelling in van haar eigen werk, tezamen met werk van de Congolese kunstenaars.
Bij deze exposities is er altijd sprake van een vaste kern van tekeningen, die in het bezit blijven van Henny Weima en een aanzienlijk deel werken, die in de verkoop zijn.
Alle opbrengsten gaan altijd naar de kunstenaars en kinderen in Congo.

Meer informatie over tentoonstellingen Algemeen

Meer informatie over Galerie Libbe Venema

Meer informatie over Galerie Outline

meer informatie over expositie M&A kerk

Back to top